Τι είναι η αμνιοπαρακέντηση;
Η αμνιοπαρακέντηση (ή αμνιοκέντηση) είναι ειδική διαγνωστική επεμβατική εξέταση, κατά την οποία, μέσω μιας λεπτής βελόνας, λαμβάνεται αμνιακό υγρό από την κοιλιά μιας εγκύου γυναίκας. Το αμνιακό υγρό είναι εκείνο το υγρό που περιβάλει το έμβρυο μέσα στη μήτρα.
Γιατί γίνεται η αμνιοπαρακέντηση;
Η αμνιοπαρακέντηση γίνεται για να πάρουμε συγκεκριμένη ποσότητα αμνιακού υγρού (20ml). Αυτό το υγρό εξετάζεται, με σκοπό να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες για το έμβρυο (απλός ή μοριακός καρυότυπος), αφού μέσα στο υγρό περιέχονται κύτταρα του εμβρύου.
Η συχνότερη αιτία - ένδειξη για την εξέταση, είναι να μάθουμε εάν το έμβρυο πάσχει από κάποιο γενετικό νόσημα, όπως είναι το Σύνδρομο Down, η κυστική ίνωση, η μεσογειακή αναιμία κ.α. Ένδειξη επίσης για να κάνουμε αμνιοπαρακέντηση, μπορεί να μας δώσει κάποια αιματολογική εξέταση της μητέρας ή του πατέρα (γονιδιακό νόσημα ή χρωμοσωματική ανωμαλία), που βάζουν την υποψία κάποιου γενετικού προβλήματος, όπως και η ύπαρξη κάποιου κληρονομικού νοσήματος στην οικογένεια.
Συνήθως όμως κάνουμε αμνιοπαρακέντηση για γενετικά νοσήματα στις περιπτώσεις όπου στο υπερηχογράφημα (Αυχενική διαφάνεια, Β Επιπέδου) βρίσκεται κάποια βλάβη – ανωμαλία στο έμβρυο (ή υποψία αυτών), ή η μητέρα βρίσκεται σε μεγάλη αναπαραγωγική ηλικία (> 35-40 ετών).
Μερικές φορές γίνεται αμνιοπαρακέντηση (ή αμνιοκέντηση) για να δούμε εάν το έμβρυο έχει κάποια λοίμωξη-μόλυνση, αλλά και πολλές φορές επειδή οι ίδιοι οι γονείς επιθυμούν να είναι σίγουροι για την υγεία του παιδιού τους, ακόμη και αν δεν υπάρχει κάποια ένδειξη, αφού είναι η μόνη εξέταση που μπορεί να το δείξει.
Πότε γίνεται η αμνιοπαρακέντηση;
Η εξέταση μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε εβδομάδα της εγκυμοσύνης, μετά από την 16η – 17η εβδομάδα.
Πρέπει να γίνει κάποια προετοιμασία πριν την εξέταση;
Αν η έγκυος λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή ή ασπιρίνη (Salospir), θα πρέπει να το αναφέρει έτσι ώστε να τροποποιήσει τη χορήγηση πριν από την αμνιοπαρακέντηση.
Αν η έγκυος είναι φορέας HIV (AIDS) ή κάποιας ηπατίτιδας (Β ή C) θα πρέπει να ενημερώσει για να ληφθούν ειδικά μέτρα που θα μειώσουν τον κίνδυνο μετάδοσης στο έμβρυο.
Πώς γίνεται η αμνιοπαρακέντηση;
Τα βασικά βήματα είναι τα παρακάτω:
- Αρχικά γίνεται ένα υπερηχογράφημα για να εξεταστεί το έμβρυο, το αμνιακό υγρό, ο πλακούντας και η μήτρα. Με αυτόν τον τρόπο εντοπίζεται το καλύτερο ελεύθερο σημείο, σε σχέση με το έμβρυο και τον πλακούντα, στο οποίο θα μπει η βελόνα.
- Θα απολυμανθεί προσεκτικά το δέρμα της κοιλιάς, από εκεί που θα εισέλθει η βελόνα, με αντισηπτικά υγρά.
- Με συνεχή υπερηχογραφική παρακολούθηση, εισέρχεται η βελόνα μέσα στον αμνιακό σάκο, δια μέσου του κοιλιακού τοιχώματος, σε κάποιο σημείο όπου δεν βρίσκεται το έμβρυο. Εάν υπάρχει και δεύτερο έμβρυο μπορεί να χρειαστεί να γίνει η ίδια διαδικασία και για εκείνο.
- Στη βελόνα θα προσαρμοστεί μια σύριγγα, η οποία θα αναρροφήσει μικρή ποσότητα αμνιακού υγρού γύρω από το έμβρυο (20ml).
- Στη συνέχεια αφαιρείται η βελόνα από την κοιλιά της εγκύου και το δείγμα αποστέλλεται στο εργαστήριο για ανάλυση.
Η ενόχληση που αισθάνεται η γυναίκα κατά την είσοδο της βελόνας, είναι η ίδια περίπου με εκείνη που αισθάνεται όταν της παίρνουν αίμα από το χέρι.
Υπάρχει κάποιος κίνδυνος με την αμνιοπαρακέντηση;
Ναι. Οι επιπλοκές είναι σπάνιες, ωστόσο μπορούν να συμβούν. Τέτοιες είναι:
- Απώλεια ποσότητας αμνιακού υγρού από τον κόλπο. Μπορεί να σταματήσει από μόνη της αλλά μπορεί και όχι. Στις περισσότερες περιπτώσεις σταματάει εντός μιας εβδομάδας. Στις περιπτώσεις που συνεχίζεται, χρειάζεται στενή παρακολούθηση της μητέρας, για συμπτώματα μόλυνσης. Εάν δεν σταματήσει, μπορεί να προκαλέσει μόλυνση στο μωρό και αποβολή.
- Μόλυνση της μήτρας. Αυτή μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή μετά την αμνιοπαρακέντηση ή πρόωρο τοκετό, εάν η αμνιοπαρακέντηση γίνει σε προχωρημένο στάδιο εγκυμοσύνης.
- Τραυματισμός του εμβρύου. Η βελόνα μπορεί να ακουμπήσει το έμβρυο, και εξαιρετικά σπάνια μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό στο έμβρυο.
- Λοίμωξη. Εάν η μητέρα πάσχει από κάποια χρόνια λοίμωξη όπως HIV (AIDS), ηπατίτιδα κ.α. υπάρχει μικρή πιθανότητα αυτή η λοίμωξη να περάσει στο έμβρυο λόγω της αμνιοπαρακέντησης. Η πιθανότητα είναι πάρα πολύ μικρή, αλλά ωστόσο θα πρέπει ο γιατρός να γνωρίζει αν πάσχετε από κάποια τέτοια χρόνια λοίμωξη.
- Αποβολή. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε αμνιοπαρακέντηση κινδυνεύουν λίγο περισσότερο από αποβολή, σε σχέση με τις γυναίκες που δεν κάνουν. Ο κίνδυνος αποβολής σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες είναι 1 στα 300-500 (0,2-0,3%¹ ).
Τις περισσότερες φορές η αποβολή συμβαίνει γιατί κάποιο μικρόβιο από το δέρμα «παρασύρεται» με την είσοδο της βελόνας και μολύνει τον αμνιακό σάκο. Για τον λόγο αυτό, γίνεται κατανοητό, ότι κατά την διάρκεια της αμνιοπαρακέντησης, θα πρέπει να γίνεται πάρα πολύ καλή αντισηψία του δέρματος. Στο κέντρο μας δίνουμε μεγάλη σημασία στην αντισηψία του δέρματος πριν από την αμνιοπαρακέντηση. Φροντίζουμε και είναι καλύτερη ακόμη και από εκείνη που γίνεται σε μεγάλα χειρουργεία. Στη συνέχεια πάντα χορηγούμε αντιβίωση για μερικές ημέρες, προφυλακτικά. Αυτά τα μέτρα μειώνουν ακόμη περισσότερο την πιθανότητα αποβολής λόγω μόλυνσης.
Πρέπει να ανησυχώ για συμπτώματα μετά από την αμνιοπαρακέντηση;
Εξαρτάται από το είδος των συμπτωμάτων και την βαρύτητα τους. Μετά από την αμνιοπαρακέντηση είναι φυσιολογικό να έχετε ήπια πονάκια (σαν κράμπες) στην κοιλιά για λίγο χρόνο.
Επικοινωνήστε με τον γιατρό αν:
- Δείτε αίμα ή υγρό από τον κόλπο
- Έχετε πόνους που με το πέρασμα της ώρας χειροτερεύουν
- Έχετε πυρετό υψηλότερο από 38° C.
Μετά την αμνιοπαρακέντηση
Συνιστάται αποχή από σεξ και άσκηση-γυμναστική για τις επόμενες ημέρες. Καλό θα είναι να ξεκουραστείτε για τις επόμενες 3-4 ημέρες, παίρνοντας και άδεια από την εργασία σας, εάν εργάζεστε. Κατά την παραμονή σας στο σπίτι δεν είναι απαραίτητο να είστε συνεχώς ξαπλωμένη και δεν χρειάζεται να στερηθείτε την περιποίηση του σώματος σας (ντουζ, κρέμες κ.λ.π.). Αποφύγετε όμως τις σεξουαλικές επαφές για δέκα ημέρες.
Όσες γυναίκες έχουν ομάδα αίματος Ρέζους Αρνητικό, θα πρέπει να κάνουν μια ειδική ένεση, Ρέζους ανοσοσφαιρίνης μετά την αμνιοπαρακέντηση. Αυτή η ένεση προστατεύει μελλοντικές εγκυμοσύνες από σοβαρά προβλήματα, σε περίπτωση που το έμβρυο έχει ομάδα αίματος Ρέζους Θετικό (Σύνδρομο Ρέζους Ισοανοσοποίησης).
Τι γίνεται εάν η αμνιοπαρακέντηση δείξει ότι το έμβρυο έχει κάποιο πρόβλημα;
Σε αυτή την περίπτωση, πρώτα θα μιλήσετε με τον γιατρό και ίσως χρειαστεί να μιλήσετε και σε κάποιον γενετιστή που θα σας παραπέμψει ο γιατρός. Αυτό θα βοηθήσει να καταλάβετε καλύτερα το είδος του προβλήματος και να μπορέσετε να πάρετε αποφάσεις για το μέλλον της εγκυμοσύνης, αλλά και να κάνετε έναν προγραμματισμό για επόμενες εγκυμοσύνες.
Η συμβουλή μου:
Πολλές γυναίκες όταν μαθαίνουν ότι πρέπει να κάνουν αμνιοπαρακέντηση αγχώνονται αρκετά. Το άγχος αυτό χειροτερεύει, ειδικά όταν αρχίσουν και ακούν «συμβουλές» από άλλες μαμάδες, που σπεύδουν «αυθόρμητα» να τις δώσουν. Είτε εκείνες έχουν κάνει αμνιοπαρακέντηση είτε όχι. Συμβουλές τύπου σε ποιόν γιατρό να πάνε, αλλά και διάφορες «τρομακτικές» ιστορίες. Καλό θα ήταν μέχρι να γεννήσετε να αποφεύγετε να ακούτε τέτοιου είδους σχόλια.
Σίγουρα οι αμφιβολίες και οι αγωνίες είναι απόλυτα φυσιολογικά συναισθήματα. Επί εννέα μήνες προσπαθείτε να διαχειριστείτε κάτι άγνωστο. Η ένταση των συναισθημάτων σας αυτή την περίοδο, εξαρτάται από την προσωπικότητα σας, την φυσική σας κατάσταση, τις εμπειρίες αλλά και τα βιώματα σας. Ακόμα και οι ορμονικές αλλαγές που γίνονται στο σώμα σας, μπορεί να παίξουν «άσχημα» παιχνίδια στη διάθεσή σας και να νιώθετε περισσότερο ανασφαλείς και ευάλωτες. Αποφύγετε όμως να «δραματοποιείτε» καταστάσεις και αποδεχτείτε αυτές τις ψυχολογικές μεταπτώσεις που λόγω της κατάστασης, δικαιολογημένα σας συμβαίνουν.
Εάν θέλετε να εξασφαλίσετε μια εγκυμοσύνη με το λιγότερο δυνατό άγχος, θα πρέπει να υιοθετήσετε μια κατάσταση γαλήνης, ψυχοσωματικής ισορροπίας, σωστής επικοινωνίας με τους γύρω σας, ορθής διαχείρισης των πληροφοριών που λαμβάνετε, αλλά και σωστής διαχείρισης των συναισθημάτων σας. Πάρτε την απόφαση να κάνετε τις ενδεδειγμένες προγεννητικές εξετάσεις μόνο όταν αισθάνεστε σίγουρη, ώστε να αποφύγετε το υπερβολικό άγχος αργότερα.
Εμείς από την πλευρά μας, θα είμαστε συνέχεια δίπλα σας, να σας φροντίσουμε και να σας βοηθήσουμε να περάσετε με όσο το δυνατό περισσότερη γαλήνη, ηρεμία και σιγουριά αυτούς τους εννέα μήνες.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- American College of Obstetricians and Gynecologists’ Committee on Practice Bulletins—Obstetrics, Committee on Genetics, Society for Maternal–Fetal Medicine. Practice Bulletin No. 162: Prenatal Diagnostic Testing for Genetic Disorders. Obstet. Gynecol 2016; 127:e1
